Rola muzyki w filmach dokumentalnych

Muzyka jest kluczowym elementem w tworzeniu filmów dokumentalnych, pozwalającym odzwierciedlić ogólny nastrój treści, zaznaczyć zmianę w fabule oraz oddać uczucia osób występujących w każdej scenie. Pozwala nawet stworzyć dźwiękową tożsamość konkretnego dzieła.

Możliwości wykorzystania muzyki w filmach dokumentalnych są niemal nieograniczone: może być głęboka, może trzymać w napięciu, ekscytować, a nawet komicznie kontrastować z akcją, nastrojem lub przesłaniem. Muzyka wzmacnia i podkreśla wszystko, co odzwierciedla.

Dowiedz się, w jaki sposób wybór muzyki może kształtować materiał filmowy oraz wpływać na odbiorców.

 

Budowanie emocji i nastroju

Często zdarza się, że w czołówkach filmów dokumentalnych o tematyce kryminalnej wykorzystuje się pełne napięcia partie smyczkowe lub elektroniczne dźwięki, żeby wywołać uczucie dyskomfortu. Muzyka ma na celu odzwierciedlenie mrocznego charakteru lub zdeprawowania przestępcy, jak też wywołanie napięcia w momencie, gdy fabuła staje się coraz bardziej zawiła, stawka rośnie lub prawdziwa natura zbrodni zaczyna wychodzić na jaw.
Jednak nie wszystkie dokumenty kryminalne wymagają poruszającego nerwy soundtracku. w przypadku przestępstw zbliżonych do oszustw lub skandali można na przykład zdecydować się na coś zupełnie innego.

Słynny dokument Tinder Swindler otwiera eteryczna muzyka - w tej scenie rozmówcy ujawniają leżącą u podstaw tego dzieła tragedię: daleko idącą manipulację osobami, które po prostu szukały miłości. Następnie muzyka w tle zmienia się nagle w mroczniejszą, a bardziej natarczywe tempo zapowiada coraz bardziej wybuchowe ujawnienia oszustw, wyzysku i kradzieży. 

 

Określanie okresu lub miejsca

Muzyka ma niemal niezrównaną zdolność natychmiastowego przenoszenia słuchaczy i widzów w konkretne miejsce lub moment na osi czasu. Przykład: kilka nut hiszpańskiej gitary od razu przywołuje obrazy Ameryki Południowej, a utwory z gitarowym efektem wah-wah lub brzmieniem organów Hammonda przenoszą słuchacza do lat 60.

Niektórzy artyści uosabiają wręcz całą epokę, np. grupy The Beatles, Wham lub Oasis, co może być bardzo przydatne przy ustalaniu okresu historycznego. Niektórzy są również silnie kojarzeni z ruchem społecznym lub politycznym - i idealnie nadają się do filmów dokumentalnych poruszających podobną tematykę. 

 

Uzupełnienie stylu filmowania lub rodzaju ujęcia

Istnieją pewne gatunki muzyczne, które świetnie komponują się z określonymi rodzajami ujęć w filmie. Muzyka filmowa dobrze sprawdza się w przypadku rozległych widoków, natomiast energiczne, dynamiczne utwory lepiej pasują do wszystkiego, co jest „w ruchu”, np. do ujęć z pościgu samochodowego lub obławy.

Bardziej kinowe momenty z filmu dokumentalnego o surfingu 100 Foot Wave są podkreślone delikatną, falującą muzyką fortepianową, która odzwierciedla zarówno piękno i majestat wód Nazaré, jak też opanowanie i koncentrację wymagane do surfowania w jednym z najwspanialszych i jednocześnie najniebezpieczniejszych takich miejsc na świecie.

Film Dark Days Marca Singera to wzruszający portret „moli” - społeczności bezdomnych żyjących w podziemnych tunelach pod Los Angeles w latach 90. Ścieżka dźwiękowa, zawierająca muzykę skomponowaną przez DJ’a Shadow, idealnie oddaje istotę kinematografii. Improwizowane techniki oświetleniowe w tunelach i ziarnista ciepła kolorystyka zdjęć wykonanych na taśmie 16 mm, w połączeniu z głęboko ludzką historią, zostają doskonale uzupełnione mrocznymi, a czasem jednocześnie podnoszącymi na duchu utworami tego artysty. 

 

Wskazywanie pozycji narracyjnej

Filmy dokumentalne w ramach niektórych gatunków często zawierają te same elementy narracyjne, które zgodne są z odwiecznymi tradycjami opowiadania historii. Istnieją pewne schematy, ale wiele z nich opiera się na formule: dylemat, ujawnienie i moment zemsty lub zadośćuczynienia. Dla osób będących w podróży może to być moment największej walki lub po prostu długo oczekiwany powrót.

Wybór muzyki, która pasuje do najbardziej wpływowych lub głębokich momentów narracji, może być świetnym sposobem na podkreślenie ich znaczenia i wzmocnienie emocji widzów. w filmie Long Shot, w którym następuje nieoczekiwany zwrot akcji, a niesłusznie oskarżonemu o przestępstwo mężczyźnie nagle zostaje udowodniona niewinność, nastrój ulega zmianie, a jego ulga jest niemal namacalna. Zostało to znakomicie przedstawione w ścieżce dźwiękowej: wszystkie inne dźwięki zanikają, a przestrzeń wypełniają delikatne, eteryczne dzwonki. Ich delikatna lekkość i swoista mistyczność bardzo trafnie oddają fascynujące niedowierzanie związane z ujawnieniem prawdy i niesamowitą lekkość ulgi.

Te wybory muzyczne są tak skuteczne, ponieważ stają się istotną częścią architektury opowieści, prowadząc widzów przez emocjonalne wzloty i upadki narracji. 

 

Podkreślanie przesłania

Muzyka ma również niezwykłą moc w przekazywaniu głównego przesłania danego filmu dokumentalnego.

Hail Satan? to obraz mający na celu podkreślenie hipokryzji chrześcijańskich uprzedzeń w amerykańskiej demokracji, opartej na zasadzie rozdziału kościoła od państwa zawartej w Pierwszej Poprawce. Osiąga to jednak głównie poprzez trollowanie konserwatywnego kościoła chrześcijańskiego, pokazując, jak równa reprezentacja chrześcijaństwa i satanizmu wyglądałaby na korytarzach władzy. w pewnym momencie na terenie rządowym, niedaleko innego pomnika przedstawiającego Dziesięć Przykazań, zostaje zainstalowany brązowy pomnik postaci z głową kozła, Bafometa.

Te wysublimowane, absurdalne działania muzycznie uchwycił w ścieżce dźwiękowej Brian McOmber, który wykorzystuje muzykę organową w stylu Draculi i inne motywy z filmów Hammer Horror, aby zwrócić uwagę na zapierające dech w piersiach wyczyny „Świątyni Szatana”, które miały na celu wywołanie maksymalnego oburzenia. Powolne dźwięki waltorni i leniwa melodia jazzowej trąbki w przypominającym muzykę z karnawałowej parady utworze Hail Rick Scott!, również odzwierciedlają skandalicznie głupią i parodystyczną naturę filmu.

Soundtrack do serialu dokumentalnego z 2021r. Cocaine Cowboys: The Kings of Miami w jeszcze bardziej dosłowny sposób odnosi się do tematu filmu. Otwierająca dokument piosenka For the Love of the Blood Sport Pitbulla to porywający utwór, który doskonale odzwierciedla morderstwa, przemoc, zastraszanie i krwiożercze ambicje napędzające handel narkotykami, który siał spustoszenie w Miami.

 

Muzyka dokumentalna z Universal Production Music

Znalezienie odpowiedniej muzyki, która uzupełni Twój film dokumentalny, może być równie inspirujące i odkrywcze, jak samo tworzenie materiału filmowego. Rozpocznij swoją podróż i poznaj szeroki wybór muzyki do produkcji dokumentalnych w naszym repertuarze Universal Production Music.